De ‘getuigenis’ van de dader Trauma, stem en vertaling

Gastcollege met Anneleen Spiessens (postdoctoraal researcher in het Departement Vertalen, Tolken en Communicatie van de Universiteit Gent)

Het gastcollege vindt plaats in het kader van het college Deontologie in de Master Vertalen maar is open voor alle geïnteresseerden.

Welke ethische en taalkundige moeilijkheden duiken op bij het uitgeven en vertalen van daderverhalen over genocidair geweld? In dit college zal worden gefocust op de autobiografie van Auschwitz-kampcommandant Rudolf Höss en de interviews die de Franse reporter Jean Hatzfeld afnam van Rwandese Hutu’s in de gevangenis van Rilima. Het verhaal van de dader kan worden gezien als een extreme vorm van getuigenis, in die zin dat het niet alleen de grenzen opzoekt van wat ethisch-moreel aanvaardbaar of zelfs geloofwaardig is, maar ook omdat het niet lijkt te beantwoorden aan het ‘genre’ van de getuigenis. Als we de term ‘getuigenis’ al kunnen gebruiken voor teksten die zo weinig ontwrichting, zo weinig trauma uitdrukken, in tegenstelling tot de verhalen van overlevenden. De daderteksten zijn waardevol en veelzeggend, juist omwille van wat er niét staat: de termen die de spreker niet gebruikt, de gedachten die hij niet formuleert, de emoties die hij niet verwoordt. Het niet-traumatische karakter van de ‘getuigenis’ heeft gevolgen voor het taalgebruik (gedetailleerd en klinisch volgens de uitgevers van Höss) en de ‘stem’ van de spreker (monotoon, volgens Hatzfeld). Dat aspect van het daderdiscours interpreteren, weerspiegelen en betekenis geven vormt een grote uitdaging voor iedereen die betrokken is bij het tot stand komen van de uiteindelijke ‘getuigenis’, en in het bijzonder voor de vertaler.

Wanneer: Donderdag 29 november 2018 – 12.00-14.00

Waar: Vrije Universiteit Brussel, Pleinlaan 2, 1050 Brussel, lokaal D.3.14

Contactsonja.lavaert@vub.be